"Het rijke kind-syndroom": een manier van denken als gevolg van het ouderschap

Het "rijke kind-syndroom" verwijst niet zozeer naar de rijkdom van de ouders. Maar het gaat eerder over hoe ouders hun kinderen grootbrengen. Ze beschermen ze te veel en leren hen weinig of helemaal niet hoe ze dingen zelf kunnen doen.

Het rijke kind-syndroom is ook bekend als “affluenza“. Maar het verwijst niet alleen naar kinderen van rijke ouders.

Het heeft te maken met kinderen alles geven wat ze vragen zonder ook maar iets van hen te verwachten. Dit is een situatie die meestal voorkomt in gezinnen met een hoog inkomen. Maar het is een patroon dat we ook bij gezinnen in de middenklasse zien optreden. Ouders proberen dan (heel vaak zonder het te weten) met materiële dingen te beantwoorden aan de lichamelijke en emotionele behoeften van hun kinderen.

Wat is de oorsprong van de term “rijke kind-syndroom”?

Psychiatrische beroepsverenigen beschouwen het rijke kind-syndroom niet als een officiële klinische diagnose. Toch zijn mensen de term sinds de jaren negentig gaan gebruiken.

Het verscheen voor het eerst in het boek ‘The Golden Ghetto: The Psychology of Affluence.’ Later begon men de term “affluenza” te gebruiken om naar dit gedrag te verwijzen.

In het boek spreekt de auteur over hoe beschermde kinderen uit rijke gezinnen zich vaak onverantwoordelijk gedragen en een gebrek aan empathie vertonen. Beide kenmerken zijn een rechtstreeks gevolg van het overdreven behoeden van de kinderen, van hen te veel beschermen en van het gebrek aan tijd invullen met geschenken en geld.

Hoe weten we dat we bij onze kinderen het “rijke kind-syndroom” ontwikkelen?

Je hebt niet veel geld nodig om aan dit syndroom te lijden. Gevallen van affluenza komen eigenlijk steeds vaker voor bij kinderen en tieners uit gezinnen in de middenklasse.

Sommige ouders besteden geen tijd aan de opvoeding van hun kinderen. Dit kan een gevolg zijn van hun verantwoordelijkheden of van hun pogingen om rond te komen. Ze lossen dit gebrek aan tijd dan op door de kinderen geschenken te geven om het gemis op te vullen.

Misschien wil je je kinderen tot rust brengen of woede-uitbarstingen voorkomen. Je neemt dan je toevlucht tot hen iets materieel te geven. Maar helaas moedigt dit het syndroom aan. Als je hen bij alles wat ze doen of wanneer ze zich goed gedragen een beloning geeft dan kan dit hetzelfde effect hebben.

Er zijn ook nog andere manieren waarop je het rijke kind-syndroom kan aanmoedigen. Je koopt dure geschenken voor hen, zelfs als daarvoor geen speciale gelegenheid is. Of je offert de behoeften van het gezin op zodat je iets speciaal voor je kinderen kan kopen.

Dit soort houdingen vormen echter een risico voor de emotionele en lichamelijke gezondheid van de kinderen.

Welke invloed heeft het rijke kind-syndroom op de kinderen ?

• De meeste kinderen met dit syndroom ontwikkelen een laag zelfvertrouwen en verliezen hun motivatie.
• Kinderen verliezen het vermogen om frustratie te verdragen. Dit komt omdat ze geloven dat ze alles verdienen.
• Ze gaan de confrontatie met hun eigen problemen niet aan. Want deze kinderen geloven dat mama en papa de problemen altijd zullen oplossen.
• Hun ongevoeligheid maakt hen onverantwoordelijk. Ze missen ook discipline.
• Wat betreft falen op academisch vlak vertonen ze hoge stressniveaus en veel angstgevoelens.
• Deze kinderen hebben het ook moeilijk om harmonieuze relaties te onderhouden met hun klasgenoten.
• Ze raken zenuwachtig en geprikkeld om onbenulligheden. Het resultaat is ook dat deze onbelangrijke zaken hen erg ongelukkig maken.
• Deze kinderen gaan vaak over tot schadelijk gedrag zoals alcohol- of druggebruik.

Hoe kunnen we dit syndroom voorkomen?

Het is uitermate belangrijk dat we de inspanningen van de ouders begrijpen. Want zij proberen om voor hun gezin de beste manier van leven te behouden.

Kinderen moeten ook weten dat jij moet werken om dingen te hebben. Ze moeten beseffen dat je soms zelfs erg hard moet werken. Tegelijkertijd moeten we hen leren om  te sparen. Want om van die dingen te genieten, moeten ook wij hen leren hoe we kunnen sparen.

Het is ook belangrijk dat kinderen begrijpen dat ze verantwoordelijkheden hebben. Dit hoeft ook niet altijd tot een beloning te leiden. We moeten hen leren de tafel dekken, het afval buitenzetten, hun kamer te organiseren en schoon te maken. Want deze activiteiten zullen hun waarden versterken.

Ouders moeten er ook voor zorgen dat kinderen in contact komen met de echte wereld. Ze moeten hen leren wat de waarde is van wat ze hebben en hoe ze anderen moeten respecteren.

Als ouders mogen we hen niet te veel beschermen. Maar we moeten hen daarentegen de middelen bieden zodat ze hun eigen problemen kunnen aanpakken.

Streng zijn voor kinderen is ook een daad van liefde. Want door op die manier te handelen, kunnen ouders hun kinderen helpen groeien met de juiste waarden en emoties. Je houdt ook van je kinderen wanneer je grenzen stelt. Want zij moeten leren om een inspanning te leveren om te krijgen wat ze willen.

Ook frustratie maakt deel uit van het leerproces. Het is essentieel dat kinderen met frustratie leren omgaan. Leer hen wat frustratie is en hoe je ermee omgaat. Want je zal op die manier hun emotionele en psychologische ontwikkeling stimuleren. Dit zal hen helpen om een gelukkige volwassene te worden.