De slijmprop bij zwangere vrouwen: wat is het en wat is zijn functie?

Het uitstoten van de slijmprop gaat meestal gepaard met het begin van baarmoedercontracties. Betekent dit dat uw baby op komst is? Vind hier het antwoord.

Geschreven en geverifieerd door de arts Mariel Mendoza.

Laatste update: 04 september, 2024

De slijmprop van de zwangere vrouw kan worden waargenomen wanneer de uitgerekende datum nader t als een heldere, roze, geelachtige, bloederige of roodbruine slijmafscheiding. Daarom wordt het ook wel bloederige afscheiding genoemd, hoewel het dat niet specifiek is.

Deze slijmprop is een product van slijmvorming in het baarmoederhalskanaal en functioneert als een hermetische barrière die voorkomt dat micro-organismen de baarmoeder binnendringen.

Hoewel de uitdrijving ervan niet noodzakelijkerwijs duidt op het begin van de bevalling, geeft het wel aan dat die er snel aankomt. Leer in dit artikel wat je erover moet weten.

Wat is een slijmprop bij zwangere vrouwen?

De slijmprop ontstaat door ophoping van slijm in de baarmoederhals (Spaanse link). Deze afscheiding wordt geproduceerd door de endocervicale slijmklieren, die in de eerste weken van de zwangerschap hypertrofiëren (vergroten).

De samenstelling ervan is gevarieerd:

• Water
• Slijm
• Fosfaten
• Enzymen
• Eiwitten
• Elektrolyten
• Immunoglobulinen

Wat is zijn functie?

De primaire functie van de slijmprop van de zwangere vrouw is het creëren van een scheidingsbarrière (Engelse link) tussen de binnenkant van de baarmoederholte en het vaginale kanaal. Het is een fysieke barrière, die zowel de toegang van saprofytische schimmels en bacteriën die de vagina bewonen, als van andere micro-organismen verhindert.

Maar naast de functie als fysieke barrière draagt de aanwezigheid van immunoglobulinen ook bij aan de verdediging tegen ziekteverwekkers. Immunoglobulinen weren potentieel besmettelijke micro-organismen af die de baarmoederholte zouden kunnen bereiken.

Is de slijmprop echt nuttig in het voorkomen van het opstijgen van bacteriën?

Het opstijgen van bacteriën uit de urinewegen of het vaginakanaal kan de placenta en het vruchtwater infecteren, en zo complicaties veroorzaken tijdens de zwangerschap. Vornhagen et al. (Engelse link) publiceerden in 2018 een onderzoek naar de zelfantimicrobiële activiteit van zwangere slijmpropcomponenten.

Zij toonden aan dat de concentratie antimicrobiële stoffen onvoldoende was om bacteriën te doden, maar wel voldoende eiwitten bezit die in staat zijn om leukocyten (witte bloedcellen) en dus het immuunsysteem te activeren.

Anderzijds vermelden Hansen et al (Engelse link) dat de slijmprop intense antimicrobiële activiteit heeft tegen Staphylococcus saprophyticus, Sthapylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus faecium, Streptococcus pyogenes en Streptococcus agalactie. Al deze micro-organismen worden in verband gebracht met vroeggeboorte en neonatale complicaties.

Wanneer wordt de slijmprop uitgedreven?

De slijmprop wordt uitgedreven door de aanwezigheid van weeën die cervicale veranderingen veroorzaken. Daarom markeert het op zichzelf niet het begin van de bevalling; het is eerder het begin van baarmoederactiviteit.

Het wordt uitgedreven als de baarmoederhals begint te veranderen (te verwijden of te openen). De uitdrijving kan weken of dagen voor het eigenlijke begin van de bevalling plaatsvinden, of juist bij het begin van de bevalling.

De uitdrijving wordt als normaal beschouwd tussen 38 en 42 weken zwangerschap. Hoewel de uitdrijving ervan geen precieze indicatie kan geven van het begin van de bevalling, is het gebruikelijk dat de baarmoedersamentrekkingen onmiddellijk daarna beginnen.

Wat gebeurt er als de slijmprop vroegtijdig wordt uitgedreven?

De vroege uitdrijving van de slijmprop van de zwangere vrouw moet worden beoordeeld aan de hand van de week van de zwangerschap. We weten dat de uitdrijving meestal veroorzaakt wordt door verwijding en verzachting van de baarmoederhals. Dit zou dus een teken zijn dat het anatomische gebied verandert.

Als de slijmprop in het eerste trimester van de zwangerschap wordt uitgedreven, is dat niet noodzakelijkerwijs een teken van een probleem. Er is misschien meer vatbaarheid voor infecties, maar de baarmoeder zal weer een nieuwe slijmprop produceren.

Maar als de verdrijving na het tweede trimester van de zwangerschap en vóór 37 weken plaatsvindt, moet je dringend een arts raadplegen. In dit scenario is er kans op een vroegtijdige bevalling.

De arts zal een echografie bestellen om de lengte van de baarmoederhals te meten. Deze gegevens laten zien of er mogelijk sprake is van baarmoederhals-incompetentie en dus van een dreigende vroegtijdige bevalling.

Het doel zal zijn om een bevalling vóór 37 weken zwangerschap te voorkomen (Engelse link). Als het dreigt en de voortgang van de weeën niet gestopt kan worden, zal de gangbare keuze zijn om longrijping van de foetus en programmering van de verzorging van de baby bij vroeggeboorte uit te voeren.

Wat is het breken van de vliezen en hoe kun je het onderscheiden van het uitdrijven van de slijmprop?

Verschillende symptomen worden geassocieerd met het begin van de bevalling. Het uitdrijven van de slijmprop is er slechts één van en kan zich voordoen tot weken voor de geboorte van de baby, zoals we al zeiden.

Een van de meest kenmerkende symptomen van het begin van de bevalling is het breken van de vliezen. Dit wordt ook wel “water breken” genoemd. Dit gebeurt wanneer de vruchtzak die de baby omhult scheurt.

Hierdoor komt het heldere vruchtwater vrij, dat er abrupt uitkomt. Vrouwen denken vaak dat ze onbedoeld geplast hebben. Na het breken van de vliezen komen vaak weeën op.

Het breken van de vliezen moet niet verward worden met het vrijkomen van de slijmprop. Het zijn verschillende episodes, die enigszins met elkaar samenhangen, maar niet hetzelfde zijn.

De slijmprop komt helemaal los van de baarmoederhals en heeft de consistentie van eiwit of gelatine. De kleur is variabel: het kan transparant, witachtig, geelachtig, rozeachtig (met draden bloed), of roodbruin zijn.

Soms wordt het ook in delen uitgestoten. Het kan onopgemerkt blijven of nauwelijks merkbaar zijn als je het afveegt met toiletpapier.

Wat moet er gedaan worden na het uitdrijven van de slijmprop?

Na het uitdrijven van de slijmprop bij de zwangere vrouw is het raadzaam te letten op andere tekenen of prodromen van het begin van de bevalling. Denk hierbij aan:

• Toegenomen frequentie en intensiteit van de baarmoedercontracties.
• Breuk van de vliezen met lekkage van vruchtwater.

Wees aandachtig, want dit zijn tekenen dat je baby spoedig komt! Aan de andere kant, als je denkt dat je de slijmprop vóór 37 weken hebt uitgedreven, moet je naar je arts gaan. Dat moet je ook doen als de slijmprop overvloedig en felrood, groen of stinkend is.