5 vormen van emotionele mishandeling die we niet altijd herkennen

Een van de ergste aspecten van emotionele mishandeling is het feit dat de mishandelde persoon er een tijdje over kan doen om de tekenen ervan waar te nemen.
5 vormen van emotionele mishandeling die we niet altijd herkennen

Laatste update: 21 september, 2018

Emotionele mishandeling heeft een enorme impact. Zonder sporen achter te laten op de huid, heeft het een verraderlijke invloed op onze geest. Dit is een verschijnsel dat vaak lang op zich laat wachten om herkend te worden. Er zijn zelfs meerdere vormen van emotionele mishandeling die we niet altijd herkennen.

Mensen die in de loop van hun leven langere tijd aan dit soort vormen van emotionele mishandeling zijn blootgesteld, hebben meestal veel meer tijd nodig om te herstellen. Leren omgaan met het trauma dat dit soort vormen van emotionele mishandeling gewoonlijk met zich meebrengt, kan jaren duren.

Het verschil tussen emotionele en fysieke mishandeling

Emotionele mishandeling is erg ingewikkeld. Het is anders dan wanneer een persoon een fysieke klap krijgt. Dan weten ze instinctief dat ze zo ver mogelijk uit de situatie moeten komen om hun fysieke veiligheid te verdedigen.

Het is echter niet hetzelfde bij psychologisch misbruik. Emotionele mishandeling heeft, in tegenstelling tot fysieke mishandeling, enkele subtielere waarschuwingssignalen. Signalen zoals een constante ironie, subtiele minachting, een gevoel van leegte …

Vaak zal de persoon die door emotionele mishandeling wordt getroffen, eerst denken dat hij of zij de schuldige is van de giftige situatie. Mishandelde personen zullen niet meteen denken dat ze  een sterk slachtoffer zijn. Dat ze actie moet ondernemen om de situatie te vermijden of ontvluchten. In eerste instantie is het heel gewoon voor mensen om te denken: “Het moet iets zijn dat ik verkeerd doe, dat hij/zij me zo behandelt.”

Later echter ontstaat vaak een veel complexere en uitputtende reeks gevoelens. Veel mensen ervaren gedachten als: “Ik kan dit gewoon niet aan. Ik weet diep van binnen dat deze situatie me dwars zit, maar het is zo subtiel dat ik geen idee heb hoe ik met de situatie moet omgaan.”

Uiteindelijk zullen slachtoffers van emotionele mishandeling de situatie vaak laten voortduren. Ze wachten tot die kleine wonden, emotionele klappen en de minachting zich opbouwen. Dan, voordat ze het door hebben, laat de situatie hen volledig emotioneel onvolwaardig voelen.

Het is verre van gemakkelijk om te ontsnappen aan emotionele mishandeling. Dat is waarom we het vandaag gaan hebben over 5 vormen van emotionele mishandeling. Met de kleine soorten gedragingen om te herkennen, op te letten en op te reageren.

5 vormen van emotionele mishandeling

1. Emotionele mishandeling: zij zijn perfect en charmant en jij niet

Man tussen de wolken

Mensen die emotionele macht over anderen misbruiken, zijn vaak in feite overdreven bezorgd over hun publieke imago. Zelfs tot op het punt dat het een obsessie wordt. Voor een menigte, buitenshuis, zal deze persoon het meest charmante wezen zijn dat je je kunt voorstellen. Ze kunnen toegankelijk, vriendelijk, geestig, sympathiek en attent zijn. Zo veel zelfs, dat je niemand kent die je ooit zou geloven als je op een gegeven moment iets negatiefs over hen zou zeggen.

Daarom is het heel gewoon dat mensen dit niet zien aankomen totdat het te laat is. Het kan bijna onmogelijk zijn om op het eerste gezicht een emotionele misbruiker te herkennen. Naarmate de tijd vordert, zal de manier waarop hij of zij je dagelijks behandelt echter het duidelijkste teken zijn: kleine tekenen van minachting en pogingen om je te ondermijnen, zullen duidelijk worden.

Dit gebeurt echter niet alleen privé. Emotionele misbruikers zullen niet te verlegen zijn om ook in het openbaar grapjes over jou te maken. Het is vaak een manier om de aandacht te vestigen op de misbruikers. Die proberen om ten koste van jou goed voor de dag te komen tegenover anderen.

Ondertussen loopt de persoon aan de ontvangende kant van deze behandeling het risico om op een moeilijk levenspad te blijven. Beetje bij beetje en van dag tot dag zal hij of zij onvermijdelijk naar een diepe afgrond van psychologische mishandeling geleid worden.

2. Emotionele mishandeling is verdraaide empathie

Het is heel gemakkelijk om te zeggen dat misbruikers geen empathie hebben, maar dit is niet het geval. Veel mensen die overeen komen met het type manipulator en misbruiker waar we het hier over hebben, zijn zich goed bewust van de emoties van hun slachtoffer. Dit is wat hen in staat stelt om heel snel en gemakkelijk te lezen wat je voelt. Dit zullen ze tegen je gebruiken.

Laten we een voorbeeld bekijken. Je hebt een slechte dag op je werk gehad en wanneer je thuiskomt, merkt je partner onmiddellijk je ongemak, je depressie of je verdriet op. In plaats van je te helpen en je een goede en vriendelijke emotionele steun te bieden, zal een emotionele misbruiker jou echter de schuld geven van je situatie. Of hij of zij kan je gevoel van eigenwaarde verder verzwakken om meer controle over je te krijgen.

“Natuurlijk heb je een slechte dag gehad. Het probleem is dat je niet weet hoe je jezelf moet verdedigen. Je loopt altijd achter de feiten aan en daarom ben je voor alles afhankelijk van mij. Zonder mij zou je niets kunnen verwerken.”

In een situatie zoals deze is het belangrijk om het volgende te onthouden. Empathie is slechts een positief en waardevol vermogen wanneer het wordt gebruikt om andere mensen te helpen. Het mag nooit worden gebruikt om je verder in een depressie te duwen of je wanhopig te maken.

3. Altijd vergelijken met iemand anders, ongeacht wat je doet

Vrouw die een man zonder gezicht omhelst

“Waarom stopte je de auto in hemelsnaam precies op de snelweg? Je bent net als je zus: volkomen onhandig en met absoluut geen idee wat ze achter het stuur doet.”

Wat je ook doet, de emotionele misbruiker zal je altijd met iemand vergelijken, en niet met een positieve insteek.

De psychische onvolwassenheid van de misbruiker belet hem of haar om coherente, nuttige en respectvolle waardeoordelen te vellen. Op zijn beurt zijn er een aantal dingen waar de misbruiker het meest in geïnteresseerd is. Het vergelijken van huidige partners met hun vorige relaties en om zijn of haar huidige partner te laten lijden.

4. Een emotionele mishandelaar kan zich nooit in een ander verplaatsen

Dit is het geval bij de kleinste, meest triviale dingen. Dit geldt echter ook voor de grotere. De misbruiker zal nooit dingen kunnen zien vanuit jouw gezichtspunt. Hij of zij zal zich nooit proberen te verplaatsen in een ander. Bovendien zal de misbruiker nooit de dingen zien zoals jij dat doet.

Ze kunnen weten wat je voelt, omdat ze, zoals we eerder zeiden, vaak grote empathische vermogens hebben. Echter, ze zullen nooit in staat zijn om ‘contact te maken’.  Dat wil zeggen dat het ze niet kan schelen als bepaalde dingen je pijn doen. Zelfs niet als zij degene zijn die jou kwaad doen.

5. Je doelen, voorkeuren en gewoonten zijn allemaal waardeloos voor hen

Het belachelijk maken of ironische opmerkingen maken over je doelen of doelstellingen is een manier waarop emotionele misbruikers je graag onder controle willen houden.

Wanneer iemand je bekritiseert en de dingen belachelijk maakt die je leuk vindt, waar je van droomt of een project waar je enthousiast over bent belachelijk maakt, is het doel eenvoudig en giftig: om je gevoel van eigenwaarde en je zelfvertrouwen te vernietigen.

Het belangrijkste om te onthouden is dat iemand met een laag zelfbeeld veel gemakkelijker te manipuleren is. Dat is precies waar emotionele misbruikers naar op zoek zijn. In wezen is dat het doel van de verschillende vormen van emotionele mishandeling. De dader wil namelijk je vermogen om jezelf te waarderen vernietigen.

Let goed op de dynamiek van relaties die we hier gedetailleerd hebben beschreven. Als je merkt dat een van deze vormen van emotionele mishandeling opduikt, onderneem dan onmiddellijk actie. Alleen dan kan jij je zelfrespect, je identiteit, je emotionele gezondheid en je welzijn beschermen.

Uitgelichte afbeelding met dank aan © wikiHow.com. 


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Perles, F., San Martín, J., Canto, J., & Moreno, P. (2011). Inteligencia emocional, celos, tendencia al abuso y estrategias de resolución de conflicto en la pareja. Escritos de Psicología / Psychological Writings. https://doi.org/10.5231/psy.writ.2011.0605
  • Blázquez, M., & Moreno, J. (2005). El maltrato psicológico en la pareja. Sociology The Journal Of The British Sociological Association. https://doi.org/10.1049/mnl.2011.0310
  • Gómez de Terreros, M. (2006). Maltrato psicológico. Cuad Med Forense. https://doi.org/10.4321/S1135-76062006000100008
  • Rey Anacona, C. A. (2009). Maltrato de tipo físico, psicológico, emocional, sexual y económico en el noviazgo: un estudio exploratorio. Acta Colombiana de Psicología.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.